W Meksykańskim Świecie Zmarłych: Barwne Tradycje Día de los Muertos
Obchodzone w Meksyku Dia de los Muertos (Święto Zmarłych), to jedno z najbardziej niezwykłych świąt. Jego obchody znacznie różnią się od tych polskich. Jest to niezwykle kolorowe i radosne święto podczas którego Meksykanie wspominają i czczą swoich zmarłych przodków. W 2008 roku zostało nawet wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Chcesz dowiedzieć się na czym polega wyjątkowość Dia de los Muertos? Zapraszamy do lektury!
Historia święta
Początki święta można odnaleźć w tradycjach dawnych kultur, takich jak Aztekowie, czy Majowie. Praktykowali oni czczenie zmarłych przodków między innymi przez ofiary składane bogom oraz celebracje na cmentarzach.
W XVI wieku Hiszpanie podbili Meksyk i wprowadzili katolickie wierzenia oraz zwyczaje. Wtedy to tradycje rdzennej ludności zaczęły się łączyć z chrześcijańskimi obyczajami. Jednym z efektów tego połączenia była zmiana daty obchodów. Tradycyjnie Święto Zmarłych było obchodzone przez cały miesiąc sierpień. Za sprawą hiszpańskich konkwistadorów obchody zostały przesunięte na koniec października i początek listopada, aby zbiegały się z katolickimi uroczystościami Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego.
Día de los Muertos, w swojej obecnej formie, zaczęło kształtować się na początku XX wieku. W tym okresie pojawiły się pierwsze charakterystyczne elementy, takie jak “La Calavera Catrina”.
Jak wyglądają obchody Święta Zmarłych?
Obchody Día de los Muertos w Meksyku to bardzo barwne i widowiskowe wydarzenie. Główne obchody przypadają na 1 oraz 2 listopada i są okazją zarówno do wspominania zmarłych, jak i do celebracji życia.
W wielu miastach w Meksyku odbywają się parady i festiwale z okazji Día de los Muertos. Uczestnicy często przebierają się za postaci związane ze śmiercią, noszą kolorowe stroje i maski. Obchody te są pełne muzyki, tańca i radosnej atmosfery. Biorą w nich udział zarówno miejscowi jak i liczni turyści przybywający do Meksyku, aby zobaczyć to niezwykłe święto na własne oczy.
Ofrendas
Sercem obchodów Día de los Muertos są ofrendas. To specjalnie przygotowywane ołtarze, które mają przyciągnąć dusze zmarłych i umożliwić im powrót, aby odwiedzić swoje rodziny. Umieszcza się na nich m innymi fotografie zmarłych, ich ulubione jedzenie, napoje, przedmioty osobiste i kwiaty. Co ciekawe, każdy z elementów ofrendas posiada swoją własna symbolikę. Oto znaczenie poszczególnych elementów:
Portret – zdjęcie bliskiej osoby jest symbolem obecności i pamięci. Oznacza, że to właśnie ta osoba odwiedza ołtarz
Świece – pełnią bardzo ważną rolę na ołtarzu, gdyż ich płomień jest przewodnikiem dla dusz zmarłych, aby mogły znaleźć drogę powrotną do swojego dawnego domu
Sól – jest symbolem oczyszczenia. Wierzy się, że sól chroni ciało zmarłego przed zepsuciem i umożliwia duszy bezpieczną podróż między światem żywych a światem zmarłych
Woda – oprócz swojej symboliki czystości, według wierzeń, woda gasi pragnienie dusz po długiej podróży. Jest wyrazem troski o komfort i dobrostan zmarłych.
Kwiaty – pełnią nie tylko rolę dekoracyjną. Obsypuje się nimi ołtarze, bo wierzy się, że ich intensywny zapach wskazuje zmarłym drogę do domu
Ołtarze mają najczęściej dwa, trzy lub siedem poziomów i każdy poziom ma swoje znaczenie. W przypadku ołtarzy dwupoziomowych dwa poziomy symbolizują niebo i ziemię, a trzy – niebo, ziemię i świat podziemny. Układ ołtarzy z siedmioma poziomami jest następujący:
Poziom 1 – umieszcza się na nim wizerunki świętych
Poziom 2 – na tym poziomie umieszcza się wizerunki przebywających w czyśćcu
Poziom 3 – trzeci poziom posypuje się solą
Poziom 4 – na czwartym stopniu kładzie się pan de muerto – tradycyjną potrawę Święta Zmarłych
Poziom 5 – na tym poziomie umieszcza się dania, owoce, słodycze i wszelkie potrawy, które lubił zmarły
Poziom 6 – ten poziom przeznaczony jest na portret zmarłego oraz świece
Poziom 7 – krzyż, najważniejszy symbol religii katolickiej, wystawiany jest na siódmym poziomie w celu odpokutowania za winę zmarłego
Charakterystyczne elementy obchodów
Święto Zmarłych pełna jest symboliki i typowych elementów. Oto niektóre z nich:
La Calavera Catrina – to postać elegancko ubranej kobiety – kościotrupa. Jest symbolem, który ma przypominać, że niezależnie od statusu społecznego i bogactwa, wszyscy ludzie spotkają się ze śmiercią. W czasie obchodów Dia de los Muertos można zobaczyć mnóstwo dekoracji inspirowanych tą postacią.
Makijaże – te również inspirowane są La Calavera Catrina. Charakterystyczny makijaż trupiej czaszki to nieodłączny element obchodów Día de los Muertos. Uczestnicy obchodów malują swoje twarze, aby przypominały trupią czaszkę, używając bieli i czerni jako głównych kolorów. Często dodają również kolorowe wzory, kwiaty i ozdobne elementy.
Calaveritas – to małe, cukrowe czaszki, które są jednym z głównych motywów dekoracji i symboli Święta Zmarłych. Te urocze, kolorowe, cukrowe czaszki są często ręcznie wytwarzane i używane jako ozdoby ołtarzy, cmentarzy, a także jako słodycze, które mogą być przyprawione tequilą, amarantusem lub czekoladą.
Pan de Muerto (Chleb Zmarłego) – jedna z tradycyjnych potraw Święta Zmarłych. Jest to specjalny rodzaj chleba, ozdobiony cukrem i kośćmi z masy chlebowej. To istotny element ofrend i jest symbolem żywności ofiarowanej zmarłym.
Cempasuchil (aksamitki) – jedne z najczęściej używanych kwiatów podczas obchodów. Symbolizują słońce i krótkotrwałość życia. Są one używane między innymi do ozdabiania ofrend.
Kiedy wspominani są poszczególni zmarli
Obchody Święta Zmarłych zaczynają się po części już na kilka dni przed 1 listopada. Tradycja wyznacza różne dni świętowania, w zależności od tego jak zmarła dana osoba.
Uroczystości rozpoczną się już 27 października. Według tradycji, w ten dzień zwierzęta które już odeszły, odwiedzają swoich panów z zaświatów. Następnego dnia, 28 października, za odwiedzających uważa się osoby, które zginęły w wypadku lub tragicznie.
29 października poświęcony jest pamięci o tych, którzy zginęli w wyniku utonięcia, natomiast 30 października poświęcony jest zapomnianym lub tym, którzy nie mają rodziny, która by o nich pamiętała. Październik kończy się wspomnieniem dusz dzieci, które nigdy się nie narodziły i nie zostały ochrzczone.
1 listopada to dzień upamiętniający ochrzczone dzieci do lat 12. Wreszcie największe święto przypada 2 listopada. Jest to dzień przeznaczony dla zmarłych dorosłych, i jest znany jako Dzień Zaduszny.
Film ,,Coco’’
Meksykańskie święto zmarłych było inspiracją dla powstania ,,Coco’’ – animowanego filmu Disneya. Opowiada on historię Miguela, chłopca, który chce zostać muzykiem. Podczas Święta Zmarłych chłopiec zostaje przypadkowo przeniesiony do krainy umarłych, którą może opuścić jedynie wtedy, gdy członek rodziny udzieli mu błogosławieństwa.
W trakcie filmu widzimy jak Meksykanie przygotowują ołtarze dla zmarłych oraz wypełnione kwiatami ulice. Ukazana jest także, będąca symbolem święta, wspomniana wcześniej, Catrina.
Dia de los Muertos to święto jedyne w swoim rodzaju. Celebrujące życie, pamięć o zmarłych i więzi między światem żywych a zmarłymi. To okazja do wspólnego uczczenia przodków i wyrażenia szacunku wobec przemijania życia. Czas obchodów Święta Zmarłych to jeden z najlepszych okresów do odwiedzenia Meksyku, ponieważ jest wyjątkową okazją do zanurzenia się w miejscową kulturę i poznania meksykańskich tradycji.
Chciałbyś wziąć udział w obchodach Święta Zmarłych w Meksyku? Jedź na naszą wyprawę i świętuj razem z nami Dia de los Muertos!
Więcej informacji TUTAJ >>
